Xyanua là một chất hóa học vô cùng độc, chỉ cần một lượng nhỏ cũng đủ cướp đi sinh mạng của con người. Vậy, xyanua là chất gì? Mời các bạn theo dõi trong bài viết dưới đây để có câu trả lời.
Xyanua là gì?
Xyanua hay Cyanua là một hợp chất hoá học có chứa nhóm xyano (C≡N). Hóa chất này hoạt động nhanh mạnh, có khả năng gây chết người dưới nhiều dạng hợp chất khác nhau trong thời gian ngắn.
Chỉ cần 50mg – 200mg xyanua hoặc hít phải 0,2% khí xyanua, có thể khiến một người trưởng thành tử vong.
Xyanua có thể tồn tại dưới nhiều hình thức: thể rắn (như natri xyanua (NaCN) hoặc kali xyanua (KCN)), lỏng, hay khí (như hydro cyanide (HCN) hoặc xyanua clorua (CNCl)).
Chất độc này xuất hiện ở khắp mọi nơi từ các chất tự nhiên trong một số thực phẩm và thực vật cho đến trong hạt của các loại trái cây phổ biến, như quả mơ, táo và đào. Ngoài ra, xyanua còn xuất hiện trong khói thuốc lá.
Xyanua độc như thế nào?
Khi xyanua đi vào cơ thể của một người thì nó sẽ khiến các tế bào của cơ thể không sử dụng được oxy và chết. Vì tim và não sử dụng rất nhiều oxy nên 2 bộ phận này bị ảnh hưởng nhiều nhất khi cơ thể bị nhiễm độc xyanua.
Mức độ ngộ độc do xyanua gây ra tùy thuộc vào lượng mà một người tiếp xúc, lộ trình tiếp xúc và thời gian tiếp xúc.
Một số thông tin về xyanua có thể bạn chưa biết
- Xyanua là nằm top đầu trong danh sách những chất độc nhất trên Trái Đất. Chỉ cần khoảng 50 – 200mg xyanua xâm nhập qua đường miệng cũng đủ cướp đi sinh mạng của một người khỏe mạnh.
- Khí hydro xyanua không màu nhưng có vị đắng như quả hạnh nhân. Tuy nhiên không phải ai cũng có thể ngửi được mùi này, chỉ 40% dân số thế giới có khả năng đó.
- Xyanua được tìm ra lần đầu tiên năm 1782 bởi nhà hóa học người Thụy Điển gốc Đức nổi tiếng Karl Scheele. Và chính nó đã giết chết chính cha đẻ của mình do ông có thói quen nếm thử những chất mà ông đã tìm ra.
- Trong một số trường hợp khẩn cấp, Xyanua có thể được sử dụng làm thuốc.
- Trong 1kg măng củ tươi chứa khoảng 230mg xyanua, hàm lượng rất cao. Khi người ăn phải măng có chứa nhiều cyanide. Khi vào đường tiêu hóa, dưới tác dụng của các enzym, cyanide sẽ lập tức biến thành acid cyanhydric (HCN) – một chất cực độc với cơ thể và gây ngộ độc. Vì vậy, để đảm bảo an toàn phải rửa, luộc thật kỹ măng tươi trước khi ăn.
- Từ xa xưa, xyanua đã được dùng làm thuốc độc. Nhiều nhất là hyđro xyanua được chế độ quốc xã ở Đức sử dụng để xử tử tập thể trong phòng hơi ngạt trong suốt thời kỳ Holocaust dẫn tới cái chết của khoảng 6 triệu người Do Thái.
Dấu hiệu và triệu chứng khi bị ngộ độc xyanua
Triệu chứng khi bị ngộ độc xyanua tương tự như một số triệu chứng khác của bệnh bình thường nên rất khó phát hiện.
Bị ngộ độc xyanua khi tiếp xúc với một lượng nhỏ xyanua, nạn nhân sẽ có một số hoặc tất cả các dấu hiệu và triệu chứng sau đây trong vài phút: chóng mặt, đau đầu, thở nhanh, tim đập nhanh, bồn chồn, buồn nôn và ói mửa.
Nếu nạn nhân tiếp xúc với một lượng lớn xyanua bằng bất kỳ con đường nào cũng có thể bị co giật, mất ý thức, chấn thương phổi, nhịp tim chậm, suy hô hấp dẫn tới tử vong.
Nếu may mắn sống sót sau ngộ độc xyanua nghiêm trọng, nạn nhân vẫn có thể bị tổn thương tim, não và thần kinh.
- 5 chất độc tự nhiên có sức hủy diệt khủng khiếp nhất thế giới
- Sarin, chất độc thần kinh cực mạnh giết người chỉ trong vài phút
